Stefan Zrinzo Azzopardi – Ministru għall-Artijiet u l-Implimentazzjoni tal-Programm Elettorali

Il-programm elettorali tal-Partit Laburista Malta Flimkien huwa imnebbaħ minn 100 idea li wasslu għat-tfassil ta’ 1000 proposta. Dawn il-proposti qed jinbidlu f’1000 inizjattiva ta’ gvern li qed iwettaqhom waħda wara l-oħra għax aħna nemmnu li dak li nwegħdu irridu nwettquh.

Imma dawn il-100 idea li wasslu għall-1000 proposta minn x’hiex kienu imnebbħa? Huwa ċar li l-ħsieb politiku tal-Partit Laburista u l-ħidma li qed iwettaq il-gvern immexxi minn Robert Abela huwa msejjes fuq ir-rieda li pajjiżna jkollu ekonomija progressiva. Ekonomija li taħdem biex jinħoloq il-ġid. Ekonomija li tkun sostnuta minn sistema li tiżgura li l-ġid jasal għand kulħadd.

Il-ħsieb politiku tagħna huwa wieħed ċar li jwarrab l-awsterità. Rajna f’pajjizna fi żmien gvern Nazzjonalista kif pajjiżna staġna, kif żdied il-qagħad, kif inħolqu diffikultajiet kemm għall-ħaddiema u kull min iħaddem għaliex intgħazlet it-triq tal-awsterità.

Dak li fassalna qabel l-elezzjoni ġenerali tal-2022, illum qed isir realtà. Qegħdin inwettqu dawn il-proposti b’ħidma kollettiva, ħidma flimkien bħala gvern. Gvern li jibqa’ mnebbaħ minn rieda b’saħħitha biex naraw li kulħadd jirnexxi fis-socjetà Maltija.

Minkejja l-isfidi kollha li hemm madwarna, xorta waħda għaddejjin bil-ħidma kif fassalniha. Mhux biss, qegħdin naraw li l-mod kif nimplimentaw il-programm elettorali nagħtu priorita’ sħiħa biex nizżguraw li nkunu ta’ spalla fejn l-aktar li hemm bżonn.

Fost il-proposti ewlenin li ġew mwettqa, fil-manifest elettorali nsibu ż-żieda fl-Allowance tat-Tfal b’€450 kull wild, b’żieda ta’ €90 fis-sena għal ħames snin. Ma waqafniex hemm. is-sena li għaddiet biex ngħaġġlu t-twettiq ta’ din il-miżura żidna l-ammont minn €90 għal €250 kull wild. Permezz ta’ din il-miżura ser nolqtu aktar minn 41,000 familja bi 62,000 tifel u tifla. Din il-miżura turi biċ-ċar kemm Gvern Laburista għandu għal qalbu l-familji tagħna u flok qed jitfa’ l-piżijiet fuqhom qed jtaffilhom mill-piżijiet li għandhom.

Kien hemm ukoll l-introduzzjoni ta’ mekkaniżmu ġdid, apparti l-COLA, li ser ikun qed jikkumpensa b’mod aktar b’saħħtu l-għoli tal-ħajja. Dan se jkun qed jgħin lil dawk bl-aktar dħul baxx, speċjalment dawk fuq pensjonijiet u benefiċċji soċjali.

Proposta oħra ambizzjuża li l-Gvern żamm kelmtu dwarha u implimentaha f’anqas minn sentejn mill-elezzjoni hija dik li jgħin lill-Maltin u Għawdxin ikunu sidien ta’ djarhom. Il-Gvern se jkompli jsostni l-iskemi tal-first-time u tas-second-time buyers. Kif mwiegħed ukoll fil-manifest qed joffri għajnuna lil dawk li jkunu qegħdin jixtru l-ewwel residenza tagħhom billi qed iħallas €1,000 fis-sena fuq il-pagament tas-self għal għaxar snin. B’hekk, b’kollox qed joffri €10,000 f’għajnuna diretta lil min qiegħed jixtri l-ewwel residenza  tiegħu.

Bidla importanti li twettqet matul dawn is-sentejn hija l-introduzzjoni tat-trasport pubbliku b’xejn għal kulħadd. Din mhux biss tħalli aktar flus fil-bwiet il-familji imma hija mezz kif inħeġġu mezzi alternattivi ta’ trasport. Issa anke s-servizz tal-ferry bejn il-Kottonera u l-Belt u tas-Sliema u l-Belt sar b’xejn biex inkomplu ngħinu f’dan ir-rigward. Matul din il-leġiżlatura l-Gvern żamm kelmtu kif wiegħed fil-manifest u qed isostni dawn l-inċentivi biex aktar nies jużaw dawn il-mezzi bl-għan li jnaqqas it-traffiku fit-toroq tagħna fost oħrajn. Fl-istess waqt, il-Gvern qed ikompli jagħmilha aktar faċli u affordabbli għal min irid jixtri karozza elettrika. F’din il-leġiżlatura ddaħħlu inċentivi ġodda u tjiebet l-għotja finanzjarja eżistenti biex b’dan il-mod ninċentivaw ix-xiri ta’ vetturi elettriċi, inkluż ta’ karozzi second-hand.

Proposta oħra li ser tkompli tixpruna ‘l quddiem il-ħidma tal-Gvern fil-qasam soċjali u li diġa’ qed titwettaq hija dik li jiġu identifikati aktar binjiet pubbliċi sabiex jiġu rriġenerati għal skopijiet soċjali b’kollaborazzjoni ma’ għaqdiet volontarji. Din hija miżura oħra li qed tħalli ħafna frott u qed toffri għajnuna kbira lill-għaqdiet volontarji li jagħmlu tant xogħol siewi fis-soċjetà.

Il-Gvern dejjem saħaq li waħda mill-funzjonijiet kritiċi tal-Awtorità tal-Artijiet hija dik li tgħin lis-settur tal-volontarjat. Kif wegħdna fil-manifest elettorali, għaqdiet volontarji qed ikomplu jgawdu minn binjiet addatti għalihom b’rati vantaġġużi ħafna. Barra minn hekk, neddejna wkoll skema ta’ konsolidament tat-titoli ta’ għaqdiet volontarji li jkunu ilhom jokkupaw propjetà għal ammont ta’ snin u jkunu jixtiequ jkattru l-kontribut tagħhom fis-soċjetà. Introduċejna wkoll skema biex il-Kunsilli Lokali ma jħallsux aktar minn €500 fis-sena għal kirjiet ta’ postijiet jew artijiet pubbliċi li jakkwistaw mill-Awtorità tal-Artijiet.

Jekk wieħed jara l-proposti li twettqu jinotta li l-Gvern kien dejjem fuq in-naħa tan-nies. Il-prijorità tagħna bħala Gvern huwa li naraw kif in-nies ikollhom livell ta’ għejxien aħjar.

Minbarra t-twettiq ta’ dak li twiegħed mill-Partit hemm imbagħad xogħol ieħor. Minn dak li qedgħin nwettqu rridu nkomplu diskussjoni wiesgħa dwar kif se nkomplu bil-ħsieb politiku tagħna biex nindirizzaw realtajiet ġodda li qed niffaċċjaw filwaqt li nkomplu nfasslu l-viżjoni tagħna għall-ġejjieni.

Fiż-żmien li ġej, il-poplu se jkun imsejjaħ biex jagħti l-vot tiegħu fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u l-Kunsilli Lokali. Jeħtieġ li bil-vot tagħna nibgħatu messaġġ car li l-poplu Malti irid ekonomija progressiva, ekonomija li toholoq il-ġid u tmexxija ekonomika li tiżgura li l-ġid jasal għand kulħadd.

Illum hawn qbil ġenerali li l-Kunsilli Lokali ġabu bidla pożittiva fil-lokalitajiet Maltin u l-Għawdxin. Ħafna jaqblu wkoll li forsi wasal iż-żmien li nagħmlu l-bidliet li hemm bżonn biex il-kunċett ta’ gvern lokali ikompli jissaħħaħ u jekk ikun il-bżonn, jinbidel għall-aħjar. Imma mingħajr l-ebda dubju, li sakemm għandna s-sistema li għandna bħalissa, huwa importanti ħafna li l-Kunsilli Lokali nkomplu nsostnuhom bl-aħjar mod biex ikunu jistgħu jaqdu l-funzjonijiet tagħhom li jipprovdu l-aqwa servizzi lill-kommunitajiet tagħna.

Kull propjetà jew art li l-Awtorità tal-Artijiet tgħaddi lill-Kunsilli Lokali, ma tħallasx aktar minn €500 f’kirjiet għal din id-devoluzzjoni.

Bosta drabi, miżuri meħudha mill-Gvern Ċentrali jistgħu ikunu ta’ sostenn mill-aqwa lill-Kunsilli Lokali. Mhux biżżejjed l-allokazzjonijiet finanzjarji li jiġu mgħoddija lilhom ta’ kull sena. Il-Kunsilli għandhom bżonn ukoll tip ta’ għajnuniet oħra li jkunu ta’ sostenn għalihom. Bħalma sostnejnihom fis-snin li għaddew bi proġetti li kienu ffinanzjati mill-Fond tal-Iżvilupp tal-Ippjanar tal-Awtorita tad-Ippjanar. Sostnejnihom ukoll b’għajnuna ta’ xogħlijiet pubbliċi.

Hekk kif ftit ġimgħat ilu ġejt fdat mill-Prim Ministru Robert Abela bl-inkarigiu tal-Awtorità tal-Artijiet mill-ewwel rajt kif b’din l-Awtorita li tamministra tant propjetajiet tal-Gvern, tkun tista’ tgħin ukoll lill-Kunsill Lokali. Kien għalhekk li ħabbarna inizjattiva biex kull propjetà jew art li l-Awtorità tal-Artijiet tgħaddi lill-Kunsilli Lokali, ma tħallasx aktar minn €500 f’kirjiet għal din id-devoluzzjoni.

B’din il-miżura, il-Kunsilli Lokali kollha li għandhom fil-pussess tagħhom xi art jew propjetà tal-Gvern, minn issa ‘l quddiem se jibdew iħallsu biss €500 fis-sena għal kull propjetà pubblika li jkunu qed jamministraw. Hemm Kunsilli Lokali li se jibbenefikaw minn roħs ta’ eluf ta’ Ewro f’kirjiet kull sena.

B’din il-miżura, il-Kunsilli Lokali se jkunu jistgħu jużaw dawn il-fondi iffrankati f’aktar servizzi lill-kommunitajiet tagħhom.

F’mument meta qed noqorbu lejn it-tiġdid tal-Kunsilli Lokali bl-elezzjonijiet tat-8 ta’ Ġunju li ġej, il-Kunsilli Lokali għandu jkollhom l-appoġġ kollu meħtieġ biex tassew nuru x’ġid qed iwettqu fl-ibliet u l-irħula tagħna. Appoġġ li għandu jingħata għall-ħidma li ssir b’dedikazzjoni u impenn favur il-lokalitajiet.

Is-sena li wasslet biex tintemm, kienet sena li fiha twettqu bidliet importanti fir-regolamenti marbuta mas-settur tal-kostruzzjoni. Bidliet li kienu jeħtieġu hidma estensiva u li seħħew wara li tkellimna mà kull min huwa involut.

Bidliet li fissirna b’mod kontinwu l-oġġettivi li rridu nilħqu u anke dak li huwa meħtieġ li jsir biex dawn isiru bl-aħjar mod u tal-aqwa benefiċċju għal kulħadd. Dan huwa l-mudell li se nkomplu naddottaw fiż-żmien li ġej.

Biex nistrutturaw b’mod aħjar il-konsultazzjoni kontinwa li jeħtieġ li ssir, waqqafna Kunsill Konsultattiv għall-Bini u l-Kostruzzjoni fi ħdan l-Awtorità tal-Bini u l-Kostruzzjoni. Dan il-Kunsill jirrappreżenta diversi entitajiet marbuta mà dan is-settur. Jirrappreżenta kemm lill-professjonisti kif wkoll operaturi f’dan is-settur flimkien mà entitajiet marbuta mal-edukazzjoni u t-taħriġ.

Il-formola li se jkun qed juża dan il-Kunsill hija li jidentifika issues li jeħtieġ li jiġu indirizzati, issir konsultazzjoni dwar il-proposti li jkunu qed jiġu kkunsidrati u b’hekk l-Awtorità għall-Bini u l-Kostruzzjoni tingħata stampa tal-pożizzjonijiet varji  ħalli b’hekk id-deċizjonijiet jittieħdu bl-aktar mod infurmat.

Il-gvern huwa determinat li jkompli bi pjan strutturat ta’ bidla fil-mod kif jiġi regolat ix-xogħol ta’ kostruzzjoni. Imma din il-bidla trid issir b’tali mod li kull min hu involut ikun parti minn din il-bidla. Huwa essenzjali li min jopera f’dan is-settur ikun kontinwament infurmat bil-bidliet u mħejji bl-aħjar mod biex il-bidla sseħħ kif meħtieġ.

Il-bidliet li se nkomplu nwettqu fis-sena l-ġdida se jibnu fuq dawk li wettaqna matul l-2023. Biddliet importanti li joffru bażi soda biex inwettqu t-tisħiħ regolatorju f’dan is-settur. L-oġġettivi għal din il-bidla li qed inwettqu huwa li fis-settur tal-kostruzzjoni jkollna aktar serjetà, aktar responsabiltà u kwalità ogħla.

Issa li wettaqna bidla importanti bl-introduzzjoni tal-liċenzjar tal-kuntratturi, se nkomplu mexjin ‘l quddiem biex niżguraw li jkollna aktar persuni imħarrġa fuq il-lant tax-xogħol, ikun hemm għarfien akbar dwar sistemi aktar addattati kif għandu jsir ix-xogħol u fuq kollox li jkollna sistemi ta’ xogħol aktar siguri għall-ħaddiema.

Din il-bidla trid issir permezz ta’ regolamenti aktar addattati għal żminijietna iżda mhux regolamenti aġġornati biss hemm bżonn. L-operaturi fis-settur iridu jkunu infurmati aktar dwar il-modi aġġornati kif għandhom isiru l-affarijiet. It-taħriġ huwa essenzjali f’din il-bidla important li qed titwettaq.

Ma’ kull pass li se nagħmlu se jkollna konsultazzjoni wiesgħa dwar kull bidla li hija meħtieġa. L-Awtorità tal-Bini u l-Kostruzzjoni se tkompli tagħti aktar informazzjoni dwar dak li huwa meħtieġ li jsir u l-mod kif il-bidliet se jkunu qed jigu introdotti.

“Il-mod kif ħdimna matul is-sena 2023 se jkun mudell li fuqu se nkomplu inwettqu akar bidliet fiż-żmien li ġej.”

Bidliet tant meħtieġa li jwasslu għal settur li jaħdem b’aktar serjetà, aktar responsabilità u kwalità ogħla.

Nixtieq nieħu din l-opportunità biex nawgura Sena Ġdida mimlija riżq u saħħa lill-Maltin u l-Għawdxin kollha.

Din kienet sena ta’ bidliet kbar u importanti li twettqu mill-Ministeru għax-Xogħlijiet Pubbliċi u l-Ippjanar fejn daħħalna numru ta’ riformi importanti fis-settur tal-bini u l-kostruzzjoni. Dawn il-bidliet huma parti mill-programm ambizzjuż ta’ tiġdid li qed jitwettaq mill-Gvern f’dan is-settur bl-għan li nimxu lejn aktar responsabbiltà, serjetà u kwalità ogħla. Fid-dawl ta’ dan, irridu nissottolinjaw ukoll li l-ħaddiema huma l-aktar riżorsa importanti f’pajjiżna. Għalhekk permezz ta’ dawn il-bidliet qed niżguraw li l-ħaddiema jkunu fiċ-ċentru tar-riformi li nwettqu sabiex nipproteġuhom.

Is-settur tal-bini u l-kostruzzjoni kiber b’ritmu mgħaġġel ħafna fl-aħħar snin minħabba li kien hawn domanda akbar għall-propjetà. Dan kien rifless fl-aħħar snin fejn f’pajjiżna kellna attività kbira f’dan is-settur. Minħabba f’hekk inħass il-bżonn li nintroduċu riformi ġodda biex is-settur jiġi regolat aħjar ħalli jirrispekja r-realtajiet ġodda tal-lum u jiżgura li l-ħaddiema jkunu mħarrġa bil-ħiliet neċċessarji biex jaħdmu x-xogħol rikjest minnhom.

Biex inħarsu aħjar is-saħħa u s-sigurtà fuq siti ta’ kostruzzjoni u ndaħħlu aktar kontabbiltà fost dawk li jaħdmu fis-settur fil-bidu ta’ din is-sena neddejna process ta’ konsultazzjoni dwar l-irwol tal-project supervisors. Dan huwa pass pożittiv lejn id-direzzjoni t-tajba biex is-superviżuri tal-proġetti jingħataw is-setgħat kollha meħtieġa f’siti ta’ kostruzzjoni biex jaqdu r-responsabbiltajiet tagħhom. Fl-istess waqt, l-irwoli u r-responsabbiltajiet tal-kuntratturi, il-persuni li jaħdmu għal rashom u l-ħaddiema ġew spjegati f’aktar dettal biex ikun hemm aktar ċarezza dwar ir-responsabbiltajiet tagħhom.

Marbut ma’ din ir-rifoma sabiex niggarantixxu aktar is-saħħa u s-sigurtà fost il-ħaddiema fuq il-postijiet tax-xogħol neddejna White Paper għall-konsultazzjoni pubblika. Din tipproponi fost oħrajn strumenti amministrattivi ġodda li ser jgħinu lill-Awtorità tkun aktar effettiva u effiċjenti fl-infurzar tagħha u żidiet fil-penali amministrattivi li tkun tista’ timponi l-Awtorità.

Riforma oħra kruċjali li daħħalna kienet il-liċenzja tal-kuntratturi biex tirregola lil min iwettaq xogħol ta’ twaqqiegħ, skavar u bini biex tassigura li min jaħdem ikollu l-ħiliet neċċessarji u twassal għal titjib fl-istandards tax-xogħol. Din ir-riforma ġiet imneddija permezz ta’ konsultazzjoni pubblika mill-aktar wiesgħa fejn matulha kellna ċans nisimgħu, niddiskutu u nixtarru sew il-fehmiet tal-partijiet kollha interessati. Wara li intemmet il-konsultazzjoni pubblika daħħlet fis-seħħ l-ewwel fażi ta’ din ir-riforma bir-reġistrazzjoni ta’ aktar minn 3,793 kuntrattur fl-oqsma tat-twaqqiegħ, skavar u bini. B’kollox applikaw 1,754 kuntrattur għal-liċenzja tal-kostruzzjoni, 1,233 għal-liċenzja tat-twaqqiegħ u 806 kuntratturi għal-liċenzja tal-iskavar. Dan juri biċ-ċar li dan is-settur huwa wieħed b’saħħtu u jinkludi fih mijjiet kbar ta’ ħaddiema.

Il-bidla fil-liċenzja tal-bennej ser taħdem id f’id ma’ dik li rat l-introduzzjoni tal-liċenzja tal-kuntratturi hekk kif wieħed mir-rekwiżiti biex tinkiseb din il-liċenzja hija dik ta’ bennej. Permezz ta’ din ir-riforma se jiġu ċċarati l-ħiliet u r-responsabbiltajiet ta’ min ikollu l-liċenzja tal-bennej. Sabiex il-bennejja liċenzjati jibqgħu jiġu aġġornati mat-tibdiliet fis-settur se jkunu wkoll introdott l-obbligu ta’ taħriġ kemm għall-bennejja li diġà huma liċenzjati meta jaslu biex iġeddu l-liċenzja tagħhom kif ukoll dawk li japplikaw għall-ewwel darba.

L-introduzzjoni tal-liċenzja tal-kuntratturi u l-bidla fil-liċenzja tal-bennej li qed issir din is-sena, se tkun qed tiġi segwita b’aktar inizjattivi biex tiġi sostnuta aktar responsabbiltà, aktar serjetà u kwalità ogħla fis-settur tal-kostruzzjoni. Fiż-żmien li ġej ser tkompli l-ħidma biex jiġu introdotti skill cards għal min jaħdem f’dan is-settur filwaqt li mistenni jitkompla x-xogħol biex jibdew jiġu introdotti l-kodiċi tal-bini f’pajjiżna.

Nemmnu bi sħiħ li l-ħaddiema jixraqilhom u huwa essenzjali li jkollhom aktar taħriġ. Dan biex ngħollu l-livell ta’ dak li qed nibnu f’pajjiżna, fuq kollox aktar taħriġ għal aktar saħħa u sigurtà f’dan is-settur. Mill-banda l-oħra, il-ħaddiema għandhom bżonn jieħdu ħsieb aktar ta’ saħħithom meta jkunu qed jaħdmu f’siti ta’ kostruzzjoni. L-Awtorità għas-Saħħa u s-Sigurtà fuq il-Post tax-Xogħol se tkun qed twettaq kampanji b’saħħithom ta’ għarfien biex tqajjem aktar kuxjenza dwar is-saħħa u s-sigurtà fost il-ħaddiema li jaħdmu fil-bini u l-kostruzzjoni.

Il-ħaddiema huma fiċ-ċentru ta’ dawn ir-riformi u fiċ-ċentru tal-ħidma tal-Gvern. Għaldaqstant, se nibqgħu kommessi li naħdmu u nixprunaw ‘il quddiem bidliet fis-settur tal-kostruzzjoni biex inħarsu u nipproteġu lill-ħaddiema waqt il-qadi ta’ dmirijiethom. Madanakollu, dawn il-bidliet jistgħu jirnexxu biss bl-involviment u l-parteċipazzjoni sħiħa tal-partijiet kollha interessati. Għalhekk nappella lil kull min b’xi mod jew ieħor huwa involut fis-settur tal-bini u l-kostruzzjoni biex ikun parti mill-bidla li qed nwettqu biex nimxu għal kwalità ogħla f’dan is-settur u nħarsu s-saħħa u s-sigurtà ta’ dawk li jaħdmu fis-settur.

Fil-kostruzzjoni, il-kelma kwalità trid tibqa’ u trid iżżid l-importanza tagħha

Konferenzi bħal dawn huma ta’ ġid fihom infushom għaliex qegħdin jgħollu l-livell dwar kif inħarsu lejn dan is-settur u kif nevalwaw b’mod xjentifiku u aħjar dak li għaddej, dak li hemm bżonn isir u fuq kollox nagħmlu sensibilizazzjoni dwar kif nistgħu nagħmlu l-affarijiet b’mod aħjar.

Naħseb li d-direzzjoni ewlenija għal dan is-settur hija miġbura f’żewġ kelmiet, not more, but better – mhux aktar, imma aħjar. Nemmen li d-destinazzjoni f’dak kollu li nagħmlu jrid ikun ibbażat fuq kwalità għola. Pajjiżna f’dawn l-aħħar snin esperjenza żvilupp mingħajr ebda preċedent. Jekk wieħed jara ftit l-istatistika tan-numru ta’ permessi li nħarġu, tal-investiment li sar, tat-tip ta’ kostruzzjonijiet li saru – dawn kollha juru li kellna bidla radikali fil-volum u fl-attività. B’hekk, żgur li hemm mistoqsijiet serji b’mod partikolari mill-pubbliku inġenerali dwar il-mod kif isiru l-affarijiet. U naħseb our major trust trid tkun propju iffukata fuq dan.

Kull min jagħmel żvillup fil-fehma tiegħi m’għandux ikun impenjat biss fil-ħsieb tiegħu dwar dak l-iżvillup, imma li la darba li jitlesta, dan l-iżvilupp se jkun preżenti ukoll fis-snin li ġejjin – irid issaqsi ftit iżjed x’impatt se jħalli fuq il-madwar. U għal dan il-għan il-Gvern huwa impenjat illi fejn jidħol il-qasam tal-estetika se nkunu għaddejjin b’ħidma flimkien mal-Awtorità tal-Ippjanar biex naraw kif ikollna politiki b’viżjoni u jkollna azzjoni aktar ċara kif intejbu l-livell tal-estetika fl-iżvillup. Dak li jidher huwa valur fih innifsu għaliex il-binjiet huma dawk l-ispazji li lkoll nużaw.

Is-settur tal-kostruzzjoni u l-iżvillup ma nistgħux nibqgħu nħarsu lejh bħala għan fih innifsu. Iridu nħarsu lejh bħala servizz għall-ġid ta’ pajjiżna. U naħseb fi żmien li ġej din id-diskussjoni trid tkun aktar iffukata biex primarjament nifhmu aħjar dak li diġa għandna u nifhmu aħjar x’qegħdin nippjanaw għaż-żmien li ġej.

Iżda dak li qegħdin infasslu jrid jittieħed f’kuntest ta’ dawk li se jkunu l-ħtiġijiet ġejjiena u dawk iż-żewġ aspetti fil-fehma tiegħi rridu nżommuhom in sync il-ħin kollhu. Għaliex x’jiswa li nagħmlu żvillup li effettivament maż-żmien mhux se jkollok domanda suffiċċjenti għalih?

U dan kollu f’pajjiżna huwa ferm aktar important meta huwa pajjiż fejn l-ispazju  limitat. B’hekk iridu napprezzaw aktar  kif inħaddmuh. Dan huwa xogħol li se jkun qed jieħu żvolta oħra fil-ġimgħat li ġejjin hekk kif l-Awtorità tal-Ippjanar waslet fl-aħħar fażijiet tagħha fit-tfassil tar-rapporti marbuta ma’ SPED. Dawn ir-rapporti se jagħtuna idea ċara dwar is-sitwazzjoni kif inhi u dwar dak li qed jiġi mbassar u mfassal għal futur u se jkunu qafas importanti lejn fejn irridu nieħdu d-diskussjoni tagħna.

F’dan is-settur il-kelma kwalità trid tibqa’ u trid iżżid l-importanza tagħha, li l-proġetti li nagħmlu jkunu ta’ kwalità aħjar, ta’ kwalità għola b’mod partikolari l-impatt li jħallu waqt li jkunu qed isiru. Illum nista’ niġi hawn quddiemkom u nitkellem dwar dak li qegħdin nimplimentaw, dwar dak li qegħdin inwettqu.

Infatti jumejn ilu nistgħu ngħidu li kellna punt importanti f’bidla li kienet ilha tinħass il-ħtieġa tagħha, bdejna t-tranżizzjoni li ser twassalna sabiex ikollna għall-ewwel darba f’pajjiżna l-liċenzjar tal-kuntratturi.

Dan huwa frott ta’ diskussjonijiet twal. Nistgħu ngħidu li l-1 ta’ Novembru tal-2023 tatna numru ta’ riżultati.

Għal ewwel darba f’pajjiżna, biex persuna li taħdem f’dak li għandu x’jaqsam ma’ bini, t-twaqqigħ u tqattigħ, trid  tapplika mal-BCA. Dawn l-applikazzjonijiet tawna ċifri li qabel ma kellnix, tawna ċifri ta’ kemm hemm entitajiet u individwi joperaw f’dan is-settur. Meta wieħed iqis li daħlu 3,793 applikazzjoni, wieħed faċilment jagħraf li n-numru ta’ operaturi huwa sostanzjali.

Xorta qed naraw ċifri li sa ftit ilu ma kellnix. Din id-data hija importanti biex aħna nkomplu f’din il-mixja tagħna lejn regolamentazzjoni. Nista’ ngħid ukoll li kull min japplika ser ikun evalwat u li tapplika biss mhix biżżejjed sabiex tingħata l-liċenzja.

Il-proċess tal-liċenzjar se jkun qed jagħlaq fl-1 ta’ Jannar 2025, fejn hemmhekk  sabiex inti topera irid ikollok bilfors il-liċenzja. U din il-liċenzja x’valur ha tkun qegħda tagħtina, apparti l-istatistika? Se tagħtina valur billi l-ewwelnett sejrin nistabillixxu standards biex persuna tista’ tagħmel dak ix-xogħol.  Se tagħtina l-opportunità li nkomplu, flimkien mal-industrija, ngħollu l-livell ta’ dak li huwa meħtieġ biex persuna tkun tista’ taħdem f’dan ix-xoghol.

Ser tagħtina għodda ta’ infurzar biex min jaħseb li jista’ jagħmel ta’ rasu ikun f’riskju ta’ sospensjoni tal-liċenzja jew il-kanċellament tagħha. Dan aħna qegħdin nagħmluh għaliex irridu li jkollna l-għodod kollha meħtieġa biex ngħollu l-kwalità.

Ngħollu l-kwalità ukoll billi jkollna aktar taħrig. It-taħriġ huwa kruċjali jekk mhux essenzjali. Meta qed nitkellem dwar taħriġ mhux qed nitkellem dwar taħriġ biss fil-livell ta’ skills fil-livell ta’ ħaddiema tas-sengħa, imma qed nitkellem dwar taħriġ fil-livell ta’ professjonijiet. U hawn irrid ngħid li matul din is-sena iddedikajna ħinijiet twal, flimkien mal-Kamra tal-Periti, flimkien mal-MDA u diversi organizzazzjonijiet u unions, fejn rajna u evalwajna kif aħna nistgħu nagħmlu qafas aħjar u kif nistgħu nimpenjaw iżjed anke b’regolamentazzjoni biex aħna ngħollu dan il-livell.

Nista ngħid ukoll li f’din id-diskussjoni kbira fejn jidħol il-liċenzjar tal-kuntratturi żgur illi tatna insights fejn għandna nirrevedu u fil-fatt qegħdin nirrevedu anke fejn per eżempju għandu x’jaqsam il-kwistjoni tal-insurances. Insurances għal waqt li qed isir ix-xogħol, it-tipi ta’ insurances, meta hemm bzonn kopertura, u minn hawnhekk irrid nirringrazzja lil dawk l-entitajiet kollha, l-insurances association, brokers, MDA u oħrajn li flimkien kellna diskussjonijiet ta’ sigħat twal li fihom nevalwaw u flimkien nfasslu t-triq ‘l quddiem dwar kwistjonijiet li forsi maż-żmien ħarisna n-naħa l-oħra. Jiena ma nemminx li għandu jkollna deċiżjonijiet li jkunu reazzjoni għal xi ħaġa ohra u f’dan ir-rigward bħala Gvern nemmnu illi dawn il-bidliet irridu npoġġuhom f’qafas ta’ pjan ta’ kif se nkomplu nġeddu u nibdlu l-affarijiet. Qafas ta’ strateġija li jispjega kif se nkomplu mmexxu l-affarijiet.

Nista’ insemmi diversi bidliet oħraj marbuta ma’ kwalità għola, is-saħħa u s-sigurtà fil-kostruzzjoni. Rajna wisq nuqqasijiet u għaddejna minn wisq esperjenzi koroh biex aħna ma nibqgħux inżidu l-impenn tagħna biex ngħollu l-livell f’dan il-qasam. Hemm diversi punti li ġew diskussi f’din il-konferenza inkluż il-kelma – burokrazija. Bħala Ministeru bil-BCA, PA u OHSA taħt kappa waħda, qed naħdmu b’impenn lejn aktar kollaborazzjoni bejn l-entitajiet, xi ħaġa li l-partijiet interesatti talbu għal żmien twil. U biex isir dan, qegħdin inħarsu b’mod diġitali – illum id-dinja diġitali tagħtik pjattaformi fejn wieħed jista’ jaghmel aktar xogħol b’investiment, infatti kemm l-OHSA u kemm il-BCA qegħdin f’fażijiet differenti li ninvestu somom sostanzjali biex ikun hemm qafas ta’ IT u software aħjar biex ikollna aktar proċessi diġitali u li fuq kollox ikollna l-pjattaformi meħtiega bħalma ghandna fil-PA, ikollna proċessi li jistgħu joqorbu u jaħdmu flimkien. Dawn huma affarijiet li rridu nitkellmu dwarhom għaż-żmien li ġej. Iżda nistgħu nagħmlu dan ghax bħala gvern aħna impenjati li nistgħu nisimgħu u niddiskutu, u li aħna nagħmlu dawn il-bidliet kollha with a stakeholder approach.

Il-bidliet iridu jsiru billi l-gvern jiddeċiedi dwar ir-regolamentazzjoni. Mill-banda l-oħra,l-operaturi kollha u dawk kollha involuti iridu jirrealizzaw li jridu jinbidlu l-affarijiet. L-esperjenza tal-Liċenzjar tal-Kuntratturi fil-fehma tiegħi kienet esperjenza pożittiva, mhux waħda faċli imma flimkien wasalna u flimkien se nkomplu nibdlu l-affarijiet għaliex nemmen li hemm ir-rieda. Xtaqt li nagħmel żewġ aċċenni fuq il-punt tas-sostenibbiltà.

Aktar milli sostenibbiltà finanzjarja, li kien hemm ohrajn li semmewha f’dan il-forum, li jorbot ma’ dak li għidt aktar kmieni hu li nifhmu ahjar x’ser joffri l-futur, fejn ser nieħdu lil pajjiżna u kif se nitħejjew għall-ħtiġijiet li se nfasslu llum. Hemm aspett ieħor tas- ostenibbltà fejn jidħol aktar effiċjenza enerġetika fil-binjiet tagħna. Matul din is-sena wasalna fil-fażijiet aħħarija biex nikkonkludu Dokument F ġdid, li ser jirregola l-aspett ta’ energy efficiency in buildings u kif se nkunu qed nagħmlu l-EPCs.

Fix-xhur li ġejjin anke dan iċ-ċeritifkat se jkun qed jiġi mġedded u mtejjeb u aġġornat għall-ħtiġijiet tal-lum, però nemmen bis-sħiħ li d-diskussjoni tagħna żgur trid aktar għarfien fuq kif se mmexxu l-affarijiet ‘il quddiem, marbut mal-kwistjoni tal-finanzjament tal-ESG reporting. Il-Banek qed jieħdu approach differenti fejn qed iħarsu aktar bir-reqqa fejn tidħol din is- sostenibbiltà.

Esperjenza bħal tal-lum hija importanti ferm għaliex iġġib nies minn oqsma differenti li jitkellmu flimkien, importanti għaliex qed titkellem fuq statistiċi u riċerka, hija okkażjoni li b’mod ċar, b’mod l-aktar miftuħ, naraw fejn hemm il-problemi, nidentifikaw is-soluzzjonijiet li jkunu ta’ għajnuna kbira biex il-gvern u l-awtoritajiet jieħdu d-deċiżjonijiet meħtieġa. Li huwa ċar huwa li rridu nkunu onesti magħna nfusna, nitgħallmu mil-lezzjonijiet u l-esperjenzi kollha li kellna matul is-snin, kienu x’kienu. U nifhmu fejn morna ħażin, fejn għamilna għażliet hżiena, iżda nħarsu lejn dawn il-każijiet biex naraw li nagħmlu l-għażliet it-tajba fil-ġejjieni. Pajjiżna għadda minn ħafna.

Pajjiżna li huwa żgħażugħ, 60 sena mill-indipendenza ‘l hawn, pajjiżna bla riżorsi, blata f’nofs ta’ baħar, irnexxielu jkollu tkabbir ekonomiku meraviljuż. Dan is-settur lagħab rwol importanti. Iżda dan is-settur, il-formola tiegħu trid tkompli tiġi aġġornata u rridu nħarsu lejn dak li huwa meħtieġ biex verament inbiddlu l-affarijiet.

Nemmen li fil-ħidma tiegħi bħala Ministru responsabbli, id-djalogu, id-diskussjoni u l-konsultazzjoni huma importanti imma fl-aħħar mill-aħħar trid tittieħed deċizjoni. Id-deċiżjoni li l-affarijiet immexxuhom ‘il quddiem, li nwettqu r-riformi kollha meħtieġa, li jkollna l-kuraġġ li niftakru ħaġa waħda – li l-futur jiddependi mill-għażla tal-lum.  

Grazzi.