Future proofing Malta’s economy

We have a strong economy. The numbers speak for themselves. Here are a few facts: economic activity in 2023 increased by 7.5 per cent and 13.2 per cent in nominal terms. Our growth rates outpace those of the EU and Euro area. Credit agencies rate us with flying colours. This year, our economy is expected to grow further, with a real growth rate of nearly 5%.

To remain resilient to external shocks, a diversified economy is a must.

This is not a matter of luck. Far from it. We are small and vulnerable. We have our shortcomings too. But we are resilient. We have always been. Our history is one of resilience. When the British were about to leave, the predictions were that our economy would collapse. When the international economic situation went off the rails, the predictions were that thousands of jobs would be lost. When the Covid 19 pandemic wreaked havoc across the world, many predicted that Malta would experience an economic crisis of unprecedented levels. When Russian tanks rolled into Ukraine, and inflation hit its highest level in decades, many braced themselves for the worse.

Of course, none of the above occasions were a walk in the park. But government stepped in, saved jobs, paid the wages, rolled out water, electricity and fuel subsidies, widened the tax bands; increased pensions and children’s allowances and introduced a scheme, aptly called ‘Stabbilita’ (stability) that cushioned what could have been the catastrophic effects of raging inflation.

And amidst these challenging situations, for Malta, and chaos in many member states, our economy grew, tourism boomed, thousands of new jobs were created, and exports increased substantially.

Yet, we can not rest on our laurels. We must plan forward, set ambitious targets, and ensure that we achieve them. Budget 2025 will do just that. The indications are there: further economic growth; no new taxes; the widening of income tax bands (so that people pay less taxes); a better infrastructure; subsidies will remain; more and better paid jobs will be created.

But diversification is essential to future-proof Malta’s economy. To remain competitive, we must diversify. What worked well yesterday and gave us the economic results that we are all proud of might not work tomorrow. To remain resilient to external shocks, a diversified economy is a must.

2025, and beyond, shall be the year when stronger investment shall be made in renewable energy, digital innovation, and green technology. In parallel, we need, and we shall transform our educational system into one that shall support this change for an educated and skilled workforce is key if we want to succeed.

Government’s labour migration policies are being revisited. The aim is to align migration with the actual needs of the labour market.

Tourism shall remain pivotal for a booming economy. Going forward, we shall focus more intensely on sustainable tourism by attracting higher quality tourists.

Greener spaces and lower carbon emissions are a must. The progression towards transport electrification has started and will intensify. Government financial support to cover part of the costs of roof insulation, air to water heat pump systems, and solar water heaters shall be sustained.

The importance of the property sector for our economy cannot be understated. On the other hand, given our geographical size, it must constantly adapt itself to todays and tomorrow’s realities. Facilitating property transactions is highly necessary. We shall invest in a strategic way forward to achieve this important change for the benefit of all property owners and potential buyers.

These are major changes. None of this can happen without a strong economy. But our economic track record speaks for itself. Our plan is clear: to create wealth and ensure that it is fairly distributed; to diversify our economy for more and better paid, and highly skilled jobs; a cleaner environment; better energy efficiency; providing our families and businesses with the appropriate conditions to prosper.

2025 shall be a socially just budget. We shall achieve this together, with peace of mind and stability as our foundation.

/by

L-Istennija għall-Budget

Il-Partit Laburista fil-Gvern għandu l-kredibiltà tal-poplu fit-twettieq tal-wegħdi elettorali għaliex f’kull okkażjoni li kien fdat bit-tmexxija tal-pajjiż, dejjem żamm kelmtu u wettaq dak li wiegħed.

Ninsabu ftit jiem biss qabel il-budget għas-sena d-dieħla. It-tħejjijiet għal Jum il-Budget ikunu ilhom li nbdew mill-Ministeri kollha sa minn qabel is-Sajf. It-tħejjija għall-budget tinvolvi li kull ministeru jevalwa l-miri li jkun laħaq fit-twettieq ta’ miżuri li jkunu tħabbru fil-budgets ta’ qabel u jelenka x’se tkun il-ħidma tiegħu fis-sena li ġejja, dejjem fid-dawl tal-qagħda finanzjarja tal-pajjiż u tar-riżorsi li l-Ministeru tal-Finanzi jkun se jgħaddi lil kull ministeru ieħor biex jintefqu fil-miżuri u proġetti mfassla.

Ma rridux immorru ħafna snin lura għax ħafna kienu jistkerrħu s-siegħa u l-mument li jkun qed joqrob budget. Konna mdorrijin taħt amministrazzjonijiet preċedenti nistennew żidiet fit-taxxi mżewqa ma’ miżuri ta’ awsterita li ħafna drabi rriżultaw fi staġnar ekonomiku.

Bil-bidla fid-direzzjoni ekonomika tal-pajjiż mill-2013 ‘l hawn, rajna qabża fil-kwalità tal-ħajja u fil-prosperita tal-pajjiż, permezz ta’ tkabbir ekonomiku li kien jiżboq kull ekonomija oħra fl-Ewropa. Dan wassal biex bil-maqlub ta’ dak li kien jiġri qabel, il-budget tal-Gvern Laburista sar eżerċizzju li permezz tiegħu, sena wara sena, komplew jiġu mgħejjuna il-faxex l-aktar vulnerabbli tas-soċjeta filwaqt li permezz ta’ diversi miżuri baqgħu jiġu mgħejjuna anke dawk meqjusa fil-faxxa tal-middle class li bla dubju tinkorpora l-maġġoranza l-kbira tal-popolazzjoni tagħna.

Qed nirreferi hawnhekk għal miżuri bħal dawk taċ-childcare b’xejn għal kulħadd, it-trasport pubbliku b’xejn, l-għajnuniet tal-inwork benefit, iż-żidiet qawwija fiċ-childrens allowance u bosta miżuri oħrajn. Ma dawn imbagħad wieħed irid iżid is-sussidju qawwi tal-Gvern fuq il-prezzijiet tal-enerġija u fuq il-prezz tal-qmuħ u ċ-ċereali li kollha għenu biex żammew taħt kontroll l-għoli tal-ħajja u b’hekk gawda kulħadd.

Gvern li ma jemminx fl-awsterita, bħalma huwa l-Gvern Laburista, jara kif jagħmel biex lill-poplu jkomplu jinċentivah. Bħalma stqarr dan l-aħħar il-Prim Ministru Robert Abela, il-Gvern irid ikompli jippremja l-bżulija għax jemmen li din hija ċ-ċavetta biex ir-rota ekonomika tkompli ddur bis-saħħa u b’hekk tikber l-ekonomija u l-pajjiż ikollu r-riżorsi meħtieġa biex ikompli jkun ta’ sostenn għall-poplu kollu. F’dan il-kuntest diġa smajna lill-Prim Ministru jiddikjara li l-budget li ġej se jkollu inċentivi ta’ tnaqqis fit-taxxi għall-middle class.

Il-budget li ġej se jkollu inċentivi ta’ tnaqqis fit-taxxi għall-middle class.

Fl-istess waqt, mid-diskors tal-budget tal-Ministru tal-Finanzi ħafna jkunu qed jistennew biex jaraw x’se tkun id-direzzjoni ekonomika li jkun qed jieħu l-pajjiż u anke jekk kemm-il darba ikunx se jkun hemm xi tibdil jew aġġustament f’din id-direzzjoni. Issa ilna żmien nisimgħu dwar il-ħtieġa ta’ qabża fil-kwalità li jeħtieġ li sseħħ f’diversi aspetti tal-ekonomija fejn jista’ jkun li mhux bil-forsi nibqgħu niġru wara n-numri ta’ impjiegi li jinħolqu imma li naraw li t-tip ta’ investiment li niġbdu lejn pajjiżna jkun tali li joħloq impjiegi ta’ kwalità ogħla li jħallu fl-ekonomija tal-pajjiż aktar valur miżjud tas-servizzi jew il-prodotti li jipprovdu.

Id-diskors tal-budget ukoll jagħti direzzjoni fuq dak li huwa l-infieq kapitali li jkun se jagħmel il-pajjiż matul is-sena li tkun ġejja. Dan qed ikun infieq li jirrigwarda l-infrastruttura tal-pajjiż, it-tkomplija ta’ diversi proġetti fit-toroq tagħna, il-ħolqien ta’ spazji miftuħa għall-kommunitajiet tagħna, it-tisħiħ tal-infrastruttura tal-provista tal-elettriku, l-investimenti fit-tkabbir tas-servizzi tas-saħħa u tal-edukazzjoni. Kollha investimenti immirati biex itejjbu l-kwalita tal-ħajja tal-poplu tagħna.

Permezz tad-diskors tal-budget ikollna l-opportunità wkoll naraw f’hiex wasal il-Gvern fit-twettieq ta’ dak kollu li wiegħed fil-Manifest Malta Flimkien li fuqu ngħatajna fiduċja qawwija mill-elettorat fl-elezzjoni tal-2022. Bosta mill-miżuri tal-budget ikunu imsejsa fuq it-twettieq ta’ dawn il-miżuri u hekk kif ninsabu f’nofs din il-leġislatura tkompli tirranka d-determinazzjoni tagħna li naraw li sakemm tintemm il-leġislatura nkunu wettaqna l-parti l-kbira ta’ dan il-Manifest.

Il-Partit Laburista fil-Gvern għandu l-kredibiltà tal-poplu fit-twettieq tal-wegħdi elettorali għaliex f’kull okkażjoni li kien fdat bit-tmexxija tal-pajjiż, dejjem żamm kelmtu u wettaq dak li wiegħed. Din id-darba wkoll mhux se nonqsu milli nagħmlu dan u fil-fatt diġa wettaqna miżuri, bħal dik taż-żieda fl-allowances tat-tfal li kellha titwettaq tul il-leġislatura kollha u minflok wettaqniha qabel iż-żmien. Bħala Ministru responsabbli mit-twettieq tal-Programm Elettorali, se nkompli nara, flimkien mal-kollegi l-oħra kollha fil-Kabinett, li dan il-proċess ta’ twettieq tal-miżuri tal-Manifest jibqa’ għaddej b’ritmu qawwi biex meta jasal il-waqt li nerġgħu nitolbu l-fiduċja tal-elettorat, immorru quddiemu b’wiċċna minn quddiem li dak li wegħdna wettaqih.

 

/by

Il-Partit Laburista dejjem żamm kellmtu fuq it-taxxi

Fil-Budget li jmiss, persuni meqjusa bħala middle class, se jibbenefikaw minn tnaqqis ta’ taxxa.

Fl-aħħar jiem, il-Prim Ministru Robert Abela ħabbar li fil-Budget li jmiss, persuni meqjusa bħala middle class, se jibbenefikaw minn tnaqqis ta’ taxxa. Miżura li se tħalli aktar flus fil-bwiet ta’ dawn il-familji. Deċiżjoni li skont il-Ministru Clyde Caruana se tħalli madwar €100 miljun fl-ekonomija. Din hija għażla finanazjarja b’saħħitha li se jkun qed iwettaq il-Gvern.

Għażla li se tolqot numru kbir ta’ familji li se jibbenefikaw u jintlaqtu pożittivament minn din il-miżura. Miżura li se tkun qed titwettaq minn meta jibdew jitħaddmu l-iniżjattivi li se jitħabbru fil-budget li ġej fi ftit tal-ġimgħat oħra.

Il-Kap tal-Oppożiżżjoni fl-aħħar jiem wiegħed li jagħti tnaqqis ta’ taxxa lil kulħadd u fejn ma jkunx hemm tnaqqis ta’ taxxa fuq id-dħul ikun ħemm ħemm għotijiet ta’ flus lil min ma jibbenefikax mit-tnaqqis. Tajba din. Bernard Grech qed iwiegħed dak li dan il-gvern ilu iwettaq sa mis-sena 2013. Gvern li fl-aħħar snin, mingħajr ma żied il-piż tat-taxxa kien f’pożiżżjoni li jsaħħaħ il-finanżi tal-pajjiż, isostni tant iniżjattivi ġodda, ta tant għajnuniet lil familji, żamm il-prezz tal-enerġija stabbli fost ħafna inizjattivi importanti oħra.

Filwaqt li Bernard Grech qed iwiegħed dak li l-Gvern immexxi mill-Partit Laburista diga qed iwettaq, tajjeb li nfakkru ftit f’hiex sarrfu l-wegħdi tal-partit Nażżjonalista fl-aħħar snin. Għad hawn min jiftakar il-wegħda ewlenija tal-PN fl-eleżżjoni tas-sena 2008 dwar it-tnaqqis tal-inċome tax. B’tant solennità il-GonżiPN kien ħabbar li se jnaqqas ir-rata tat-taxxa fuq id-dħul. Kemm pompa u proponimenti sbieħ dwar din il-miżura.

Din il-wegħda ma tantx kienet torbot għaliex ftit taż-żmien wara, minflok tnaqqis ta’ taxxa, il-gvern tal-PN beda jintroduċi miżuri ta’ awsterità. Kellu ħila kbira biex jagħti raġunijiet għaliex il-wegħda tat-tnaqqis tat-taxxa ma kellhiex isseħħ. Daqqa għax kienu jaraw il-maltemp fuq ix-xefaq, daqqa għaliex il-prezz taż-żejt kien qed jogħla, daqqa ħaġa u daqqa oħra.

Il-fatt jibqa’ li dak li wiegħed il-PN ma twettaqx mill-PN. Il-miżura tat-tnaqqis tat-taxxa twettqet minn gvern ġdid Laburista ftit xhur wara li ngħata l-ewwel mandat fl-2013. Ta’ min wieħed ifakkar li l-miżura tat-tnaqqis ta’ taxxa kienet reġgħet feġġet fid-diskors tal-budget għas-sena 2013. Il-budget li ma kienx għadda mill-Parlament għaliex il-Prim Ministru Gonzi kien tilef il-maġġoranza.

Dan huwa l-istil tal-Partit Nażżjonalista. Iwiegħed ħafna qabel l-elezzjoni. Jara kif jikkonvinċi u jikseb l-appoġġ tan-nies. Kif jikseb l-appoġġ tan-nies, bħal donnu jinbidel u juri l-vera wiċċ tiegħu. Dak li jkun wiegħed ipoġġih fil-ġenb u jsib ir-raġunijiet għaliex ma jwettaqx dak li jkun wiegħed. Din l-attitiduni tibqa’ hekk sakemm terġa’ toqrob elezzjoni u minn hemm jerġa’ jipprova jagħti xi ħaġa lin-nies biex jerġa’ jara kif jikseb l-appoġġ.

Filwaqt li l-miżura ta’ tnaqqis ta’ taxxa imħabbra se tkun qed titwettaq fil-budget li ġej, il-wegħda tal-PN se tkun waħda minn sensiela li se nkunu qed nisimgħu issa u fiż-żmien li ġej. L-istorja tgħallimna li għall-PN l-aktar wegħda li torbot wara li tgħaddi l-elezzjoni ġija li minn l-għada li l-PN jikseb il-poter, minn dak li jkunu qalu ma jkun hemm xejn. Ir-riklam tal-prodotti finanzjarji s-soltu jagħlaq bil-kliem li l-passat mhux garanzija għall-futur imma l-istorja tgħallimna li fejn jidħlu wegħdi elettorali, il-passat huwa l-mera ta’ dak li se jsir fil-futur.

/by

Ninvestu għall-Ġejjieni

“L-aqwa investiment li rridu nagħmlu għall-ġejjieni huwa investiment robust fil-qasam tal-edukazzjoni.”

L-aħħar jiem ta’ Settembru, ta’ kull sena huma l-bidu ta’ sena skolastika. Eluf ta’ tfal u żgħażagħ jmorru lura għal sena ġdida. Sena li toffri esperjenżi ġodda, opportunitajiet ta’ tagħlim ġdid, ħbieb godda, tamiet ġodda u orizzonti ta’ ġejjieni. Tfal u żgħażagħ li għandhom l-aspirazzjonijiet u l-ħolm tagħhom, li għandhom esperjenzi varji ta’ ħajja minkejja l-età żgħira tagħhom.

Pajjiżna dejjem emmen li l-aqwa investiment li rridu nagħmlu għall-ġejjieni huwa b’investiment robust fil-qasam tal-edukazzjoni. Investiment fi skejjel li joffru ambjent mill-aqwa, ambjent attrajenti u li joffri esperjenza sabiħa fil-jiem tal-iskola. Investiment fl-għalliemi u dawk kollha li joffru assistenza fit-tagħlim tat-tfal. Investiment fit-tagħmir u dak kollu meħtieġ biex jassisti fl-espejenza edukattiva.

Dan kollu huwa mehtieg biex inkomplu nsostu l-qasam edukattiv li f’pajjiżna bnejna tul is-snin. Pajjiż li għandu biex jiftaħar għax joffri servizzi edukattivi ta’ l-għola livell mill-primarja sal-livell ta’ Università li huma b’xejn għal kulħadd. Pajjiż li baqa’ jżid u jwessa’ l-opportunitajiet ta’ tagħlim u li saru sforzi kbar biex jitneħħa kull xkiel għat-tagħlim.

Filwaqt li rridu nkomplu nsaħħu dan kollu, jeħtieġ li nżidu l-isforzi kollha tagħna biex dawk li jaqgħu u waqgħu lura fit-tagħlim, nerġgħu nagħtuhom l-opportunità ta’ tagħlim u taħriġ. Pajjiżna jista’ jkompli jirnexxi sakemm ikollna l-aktar workforce li tkun imħarrġa u li tista’ toffri l-aqwa xogħol u servizzi possibbli. L-opportunitajiet ta’ xogħol Ii qed jattira pajjiżna, it-tijib fil-kundizzjonijiet flimkien mas-suċċess ta’ aktar persuni jiddependi fuq kemm inkomplu niżguraw aktar tagħlim u taħriġ.

L-investiment li ma jaqta’ xejn fil-qasam tal-edukazzjoni huwa prova ċara tar-rieda ta’ pajjiżna fis-suċċess tal-ġenerazzjonijiet futuri, jeħtieġ li nkompli nagħrfu is-sinjali tal-bidliet li qed iseħħu fil-preżent u dawk li qed juruna x’se jkun qed joffri l-ġejjieni. Pajjiżna qed jesperjenza avvanzi u żvillupp mingħajr preċedent. Madwarna, fuq il-livell internazzjonali għaddejjin żvilluppi li jeħtieġ li nkunu lesti għalihom. Dan huwa parti mill-proċess ta’ tiġdid li rridu nagħmlu f’pajjiżna inkluż fil-qasam edukattiv.

Id-dinja ta’ għaxra, għoxrin sena ilu, mijhiex id-dinja ta’ għaxar snin għoxrin sena oħra. Dinja li qed toffri opportunitajiet ġodda li huma differenti minn dawk li offriet sal-lum. Dinja li fiha opportunitajiet ta’ xogħol li għandna llum se jkunu intesew fiż-żmien li ġej. Dan kollu jpoġġi fuqna responsablità aktar li niżguraw li qed ninvestu bl-aqwa mod biex il-ġenerazzjonijet t’għada huma imħejjija għal dan kollu.

“Is-suċċess li ksibna tul is-snin huwa il-pedament tas-suċċess li nistgħu inkomplu niksbu fiż-żmien li ġej.”

Pajjiżna dejjem ħaseb kif jitħejja għall-ġejjieni. Dejjem għamel għażliet importanti li servew bħala qafas li fuqu dan il-poplu irnexxielu jimxi ‘l quddiem. Minn pajjiż li għal snin sħaħ iddependa fuq dak li jonfoq il-ħakkiem barrani li użana għall-iskopijiet miltari tiegħu, għal pajjiż li llum joffri servizzi finanżjarji, huwa destinazzjoni turistika  li tattira numru dejjem jikber ta’ turisti, pajjiż li rnexxilu jibni bażi industrijali u li qed iħares lejn investimenti ġodda li jeħtieġu aktar nies imħarrġa. Pajjiż li għalkemm m’għandu ebda riżorsa naturali, irnexxilu jagħmel suċċess ekonomiku grazzi għall-għaqal, bżulija u ħila tal-Maltin u ta’ dawk kollha li kellhom jew għandhom rwol ta’ tmexxija.

Is-suċċess li ksibna tul is-snin huwa il-pedament tas-suċċess li nistgħu inkomplu niksbu fiż-żmien li ġej. Ir-rieda qawwija tagħna bhala poplu trid tibqa’ tmexxija biex nagħmlu l-aħjar għażliet. Għażliet ibbażati fuq is-sinjali ta’ dak li se joffri l-ġejjieni. Suċċess li jiddependi fuq l-għażliet li nagħmlu llum, l-għażliet li bihom infasslu il-futur tagħna, u nfasslu t-triq biex il-ġenerazzjonijiet futuri jkunu lesti biex jilqgħu u jegħlbu b’suċċess l-isfidi tal-ġejjieni.

 

/by

Malta Diġitali – Ma nħallu lil ħadd barra

“Pajjiżna jaf ikun ta’ eżempju ta’ kif id-diġitalizzazzjoni tista’ ttejjeb is-servizzi pubbliċi mingħajr ma tħalli lil ħadd barra.”

Fi żmien fejn it-trasformazzjoni diġitali qed tfassal mill-ġdid il-ħajja tal-pajjiżi madwar id-dinja, anke pajjiżna jinsab għaddej minn proċess ta’ diġitalizzazzjoni. Il-Gvern ċentrali tul dawn l-aħħar xhur ħadem sabiex b’mod sistematiku, jibda joffri s-servizzi pubbliċi fuq pjattaformi diġitali bl-għan li l-pubbliku jkollu aċċess aktar faċli u effiċjenti għal firxa wiesgħa ta’ servizzi.

Aktar servizzi qed jingħataw b’mod diġitali u l-modi tradizzjonali kif kienu jinkisbu s-servizzi, qed dejjem jonqos. Dan huwa pass, li apparti l-investiment fit-tekonoloġija, jirrikjedi anke bidla fil-kultura u fil-mod ta’ kif jiġu offruti u utilizzati s-servizzi pubbliċi. Jekk il-proċess ta’ eGovernment jiġi implimentat b’suċċess, dan ikun mhux biss ta’ benefiċċju għaċ-ċittadini, iżda ukoll għall-intrapriżi, għan-negozji u għall-għaqdiet u organizzazzjonijiet sabiex jinteraġġixxu mal-Gvern ċentrali b’mod aktar komdu u effiċjenti.

Il-vantaġġi ekonomiċi huma enormi. L-istess Kummissjoni Ewropea tbassar li jekk is-sistema ta’ eGovernment tiġi introdotta b’suċċess fl-istati membri kollha, l-iffrankar annwali jista’ jaqbeż il-€50 biljun. Dan minħabba l-fatt li l-pjattaformi diġitali inaqqsu l-ħtieġa ta’ infrastruttura fiżika u burokrazija żejda u dan iwassal għal spejjeż operattivi aktar baxxi.

F’pajjiżna nistgħu ngħidu li l-proċess miexi b’pass tajjeb tant li dan ġie rikonoxxut anke mill-istess Kummissjoni Ewropea li qegħda tikklasifika lil Malta bħala l-aktar pajjiż li qed joffri servizzi diġitali liċ-ċittadini tiegħu.  Illum aktar faċli minn qatt qabel taċċessa diversi servizzi pubbliċi, fosthom kwalunkwe servizz relatat mas-sigurtà soċjali. Iżda irridu noqgħodu attenti. Din hija trasformazzjoni li tkun suċċess biss jekk tkun bidla li tilħaq lil kulħadd mingħajr ma nħallu lil ħadd jibqa’ lura.

Forsi għall-ġenerazzjonijiet tal-lum u għal dawk li għandhom għarfien tajjeb tas-sistemi diġitali, jaf dan il-pass huwa wieħed kważi awtomatiku. Iżda għall-anzjani u għal dawk li għal xi raġuni jew oħra għad m’għandhomx aċċess jew hiliet bizzejjed f’dawn it-teknoloġiji, din il-bidla taf tkun ta’ ostaklu għalihom. Ma rridux naqgħu fl-iżball li noħduha for granted li kulħadd kapaċi jaċċessa u jħaddem dawn is-sistemi b’faċilità.

Il-websajts u l-pjattaformi online qed jiġu ddisinjati b’viżibiltà u istruzzjonijiet ċari għal klijent. Barra minn hekk hemm ukoll is-servizzi ta’ helpline u ta’ appoġġ għal min isib xi diffikultà. Iżda aktar minn hekk, il-Gvern jinsab ukoll impenjat li jmexxi kampanji ta’ għarfien fuq livell nazzjonali rigward dawn il-mezzi.

It-tixrid ta’ informazzjoni huwa essenzjali. Il-Gvern b’kollaborazzjoni mal-istituzzjonijiet edukattivi u anke mal-mezzi tal-midja, qed jagħmel kampanji estensvi biex iħajjar aktar nies jagħmlu l-qabża għas-sistemi diġitali filwaqt li jinforma aktar dwar id-diversi servizzi onlajn disponibbli u kif wieħed jaċċessahom. Dan qed isir ukoll b’kontenut informattiv fuq il-mezzi hekk imsejħa ‘tradizzjonali’ bħat-televiżjoni, ir-radju u l-midja stampata.

Illum nistgħu ngħidu wkoll li l-litteriżmu diġitali ġie integrat fil-kurriklu tal-iskejjel biex jiġi żgurat li l-ġenerazzjonijiet futuri ikunu preparati għal sistemi u pjattaformi ġodda li għad iridu jinħolqu.

Il-gvern irid  jiġi ġġudikat fuq kemm aħna kapaċi nkunu hemm biex fil-bidliet ma nħallu lil ħadd lura jew nies jitħallew barra. Dan huwa twemmin li fuqu l-poplu Malti u Għawdxi tagħna l-fiduċja f’elezzjoni waħda wara l-oħra. Għalhekk, b’dan il-ħsieb f’moħħna u kif wegħdna fil-manifest Malta Flimkien se nkomplu nibnu t-triq għal Malta diġitali biex dawk l-aktar vulnerabbli fis-soċjeta jintlaħqu wkoll.

“Irridu li Malta tkun minn ta’ quddiem fir-raba’ rivoluzzjoni industrijali li qed isseħħ madwar id-dinja…”

Irridu li Malta tkun minn ta’ quddiem fir-raba’ rivoluzzjoni industrijali li qed isseħħ madwar id-dinja b’investimenti fl-infrastruttura diġitali b’prijorità fl-oqsma tal-intelliġenza artifiċjali u r-robotika, u mezzi aktar kumplessi bħal quantum computing u deep tech. Irridu noħolqu ekosistema ideali għal aktar kumpaniji tal-informatika biex jinvestu f’pajjiżna grazzi għal fondi allokati speċifikament għall-qalba diġitali.

Qed naħdmu ukoll mas-settur privat fi proġetti maħsuba biex intejbu l-konnettività diġitali. Qed infasslu qafas regolatorju ġdid dwar l-intelliġenza artifiċjali. Irridu lil Malta tkun mal-ewwel pajjiżi fost l-Istati Membri sabiex twaqqaf il-European Digital Innovation Hub (EDIH) sabiex tassisti negozji żgħar u medji kif ukoll start-ups, sabiex jagħmlu l-qabża diġitali fil-proċessi tagħhom.

Diversi awtoritajiet u entitajiet qed jinvestu bi sħiħ f’sistemi ta’ diġitalizzazzjoni bħal sistemi moderni ta’ scanning ta’ files u dokumenti għal ħolqien ta’ arkivji diġitali b’aċċessibbiltà aħjar. B’sodisfazzjon nista’ ngħid li dan il-proċess qed isir ukoll fl-amministrazzjoni tal-artijiet pubbliċi b’riformi diġitali fl-Awtorità tal-Artijiet u d-Dipartiment għar-Reġistrazzjoni tal-Artijiet biex inżidu l-effiċjenza fis-servizzi offruti. L-Uffiċju Konġunt qieħed ukoll jinvesti f’mezzi u nies tekniċi biex tkompli tikber il-librerija diġitali ta’ rekords u dokumenti biex inħaffu l-proċessi tat-trasferiment tal-propjetà immobbli lill-Gvern mill-Awtoritajiet Ekkleżjastiċi.

Hekk kif Malta għaddejja minn din it-trasformazzjoni diġitali, irridu nżommu f’moħħna li dawn il-mezzi ġodda huwa hemm biex jaqdu lin-nies. Għaldaqstant, bi prijorità l-inklussività, l-edukazzjoni u s-sapport kontinwu, nemmen li pajjiżna jaf ikun ta’ eżempju ta’ kif id-diġitalizzazzjoni tista’ ttejjeb is-servizzi pubbliċi mingħajr ma tħalli lil ħadd barra. Bħala Gvern kommessi li nkomplu naħdmu b’determinazzjoni favur aktar servizzi effiċjenti, dejjem għal kwalità ta’ ħajja aħjar tal-poplu Malti u Għawdxi.

/by

SERĦAN IL-MOĦĦ GĦAL OPERATURI TA’ POSTIJIET KUMMERĊJALI TAL-GVERN

F’Marzu tal-2022 fil-Manifest Malta Flimkien il-Partit Laburista kien wiegħed li jrid jagħti serħan il-moħħ lin-negozji żgħar u kbar li jikru propjetajiet mingħand il-Gvern. Dakinhar tajna ħarsa lura lejn il-proġett pilota li konna wettaqna biex kirjiet kummerċjali fil-Belt Valletta jinbidlulhom fi ċnus ta’ 45 sena u dan il-proġett kien wieħed ta’ suċċess. Issa, bil-miżura li ħabbart ftit ġranet ilu, din l-iskema se tkun qed tiġi estiża għal Malta kollha biex kull min għandu titlu ta’ propjeta kummerċjali tal-Gvern jew jekk huwa operatur ta’ propjeta kummerċjali mikrija mingħand il-Gvern, ikollhom iċ-ċens estiż b’50 sena.

L-appoġġ tagħna lil dan is-settur huwa mnebbaħ minn dak li dejjem emminna li meta nkunu qed ninċentivaw lin-negozju nkunu fl-istess ħin qed inkomplu nsaħħu l-ekonomija tagħna.

L-iskema l-ġdida daħlet fis-seħħ permezz ta’ Avviż Legali ppubblikat apposta fil-gazzetta tal-Gvern u fil-jiem li ġejjin mistennija tibda kampanja ta’ informazzjoni biex dawk li jistgħu jibbenefikaw minn din l-iskema li ser titmexxa mill-Awtorita tal-Artijiet ikunu jafu kif jistgħu japplikaw għaliha.

Dawk li fil-ġurnata li fiha daħlu fis-seħħ ir-regolamenti kellhom konċessjoni li tttihom titlu ta’ ċens fuq propjeta kummerċjali tal-Gvern jistgħu japplikaw biex jestendu ċ-ċens tagħhom b’50 sena. Jistgħu japplikaw ukoll dawk li għandhom kirja ta’ propjeta kummerċjali tal-gvern mogħtija lilhom mill-Awtorita tal-Artijiet jew li għandha t-titlu ta’ casa bottega. Kategorija oħra li ħa tibbenefika hija dik ta’ persuni li għandhom ftehim operazzjonali fis-seħħ mal-inkwilin li permezz tiegħu ikunu awtorizzati joperaw dik il-propjeta.

Ħadna ħsieb li mal-Avviż Legali nippubblikaw skeda li fiha qed ngħidu li tip ta’ propjetajiet kummerċjali tal-Gvern li se jkunu aċċettati biex japplikaw taħt din l-iskema. Bħala gwida ħadna s-sistema użata mill-Awtorita tal-Ippjanar magħrufa bħala Use Classes Order u rajna liema kategoriji ta’ din l-iskeda jistgħu japplikaw għall-iskema tal-estensjoni taċ-ċnus b’ħamsin sena. Fost dawn insibu postijiet mhux residenzjali, postijiet edukattivi, akkomodazzjoni turistika, lukandi, uffiċini, ħwienet li jbiegħu bl-imnut, stabbilimenti tal-ikel u x-xorb, u binjiet li għandhom x’jaqsmu ma’ industrija ħafifa u ta’ ħażna jew distribuzzjoni.

Hemm imbagħad binjiet kummerċjali li huma propjetajiet tal-Gvern li ma jaqgħux f’dawn il-kategoriji imma li għal li skop ta’ dan l-Avviż Legali se jibdew jitqiesu bħala kummerċjali.

Meta konna qed infasslu din l-iskema studjajna ħafna fid-dettal mhux biss kif ħa nimplimentawha imma wkoll kif tista’ tkun ta’ l-akbar benefiċċju għal dawk li japplikaw għaliha. Ridna niżguraw ruħna li permezz tagħha, is-sidien ta’ dawn il-propjetajiet jingħataw l-aqwa opportunita li jkomplu jiżviluppaw l-investiment tagħhom f’dawn il-propjetajiet waqt li fl-istess ħin ikollhom is-serħan il-moħħ li ħadd m’hu ser jiġi u jeħdilhom lura din il-propjeta, ħabta u sabta. B’ċens estiż b’ħamsin sena, dawk li jkunu qed jinvestu f’dawn il-binjiet kummerċjali propjeta tal-Gvern, jkunu jistgħu imorru quddiem il-banek u jiksbu l-finanzjamenti meħtieġa biex iwettqu l-proġetti ambizzjużi tagħhom għan-negozju li jaħdmu fih b’tant għożża u dedikazzjoni.

L-appoġġ tagħna lil dan is-settur huwa mnebbaħ minn dak li dejjem emminna li meta nkunu qed ninċentivaw lin-negozju nkunu fl-istess ħin qed inkomplu nsaħħu l-ekonomija tagħna u fl-istess waqt, bit-tkabbir ekonomiku li jirriżulta nkunu nistgħu nkomplu nsostu l-benefiċċji u l-miżuri li nagħtu f’kull budget lill-ħaddiema u lil dawk l-aktar vulnerabbli fis-soċjeta. Nemmnu bis-sħiħ fl-importanza li l-qasam tan-negozju u l-kummerċ għandhom ikunu sostnuti b’inċentivi ta’ din ix-xorta ħalli bis-sehem tagħhom lejn l-ekonomija tal-pajjiż nkunu nistgħu nkomplu nagħtu kwalita ta’ ħajja aħjar lill-familji Maltin u Għawdxin.

/by

ELRN Workshop 2024 – Speech

The transformation of Malta’s land registration system is a vital step towards a more secure, efficient, and transparent property market.

As we discuss the future of land ownership and registration in Malta and Gozo, I would like to reflect on our historical journey, the challenges we face today, and the strategies we must employ to ensure a robust and efficient land registration system.

Malta’s history of land ownership is as rich and varied as the island itself.

Historically, land ownership was concentrated in the hands of the few, with large estates dominating the landscape. Over time, these large estates were subdivided, and land ownership became more democratized. This shift was influenced significantly by various historical events, including colonization, the introduction of new laws, and socio-economic changes.

The development landscape of Malta has seen profound changes over the last decades.

At first, land development was confined mostly to terraced houses, with a maximum of two units per plot. However, as the demand for housing and commercial spaces increased, there was a shift towards multi-unit developments, including apartment blocks and more complex mixed-use developments.

These newer developments include underground garages, commercial spaces, and residential units all within the same plot, leading to a complex web of multi-ownership structures.

As our urban landscape evolved, so did the complexity of land ownership. Today, confirming property titles and conducting thorough searches is of paramount importance, yet more time-consuming and costly. This complexity underscores the necessity for a modern, efficient, and reliable land registration system that can meet contemporary demands.

The demand for certainty in property titles is, understandably, at an all-time high.

The role of the Land Registry is thus crucial. The demand for certainty in property titles is, understandably, at an all-time high. Our citizens and investors alike require peace of mind that their property transactions are secure and free from disputes. This certainty not only protects property owners but also strenghtens economic growth and stability.

Mihai Taus – ELRA President

Efficient property transfer processes are essential. We need to streamline these processes to reduce the time and costs associated with property transactions. This includes making property title searches more cost-effective and avoiding the costly problems that can arise from unclear or disputed titles.

To address these challenges, we are embarking on a comprehensive strategy that tackles every aspect of the property registration process. This strategy includes updating our legal framework to reflect modern realities. We must acknowledge how properties are now sold and developed, with concepts like airspaces and multi-properties on the same plot becoming commonplace.

The introduction of digital technology is essential. We shall be implementing digital stamps and signatures, which will make the registration process faster and increase security. Additionally, providing access to qualified information for interested parties will foster transparency and trust in our system.

We are also considering the introduction of a other remedial measures prior to before resorting to litigation in Court. This would provide a more efficient and less adversarial means of resolving disputes. Moreover, we are exploring the possibility of introducing different types of titles, such as certificates versus absolute titles, to better cater to varying needs and circumstances.

A key component of our strategy is the digital transformation of the processes for property title searches and registrations.

A key component of our strategy is the digital transformation of the processes for property title searches and registrations. By embracing digital solutions, we can make these processes faster, reliable, and better accessible. This transformation requires substantial investment, not only in technology but also in human resources.

We are committed to educating and training people to meet the evolving needs of the Land Registry. This investment in human capital is essential to ensure that our agency can serve the public better and adapt to future challenges. The Land Registry shall also embark on an extensive stakeholder dialogue in order to ensure that all involved are fully informed of the proposed changes and are extensively consulted all along the way.

Our aim is to further increase the areas covered by property registration, with the goal of making the entire island an obligatory registration area in a relatively short period of time. This expansion will enhance the uniformity and reliability of our land registry system, benefiting all property owners and stakeholders.

To achieve these ambitious goals, we shall involve experts and conduct thorough consultations with all the relevant stakeholders. By drawing on the knowledge and experience of industry professionals, we can ensure that our strategies are well-informed and effective.

 In conclusion, the transformation of Malta’s land registration system is a vital step towards a more secure, efficient, and transparent property market. This journey calls for better collaboration, innovation, and dedication. I am confident that with all stakeholders including various professions involved that are fully  on board, we can achieve a land registration system that meets the needs of our modern society and supports the continued growth and prosperity of Malta.

Thank you.

/by

VOT BIEX INKOMPLU NURU FIDUĊJA

“F’dawn il-ftit ġimgħat li fadal sal-elezzjoni tat-8 ta’ Ġunju irridu nkomplu nisimgħu in-nies u nwasslulhom il-messaġġ tal-Partit Laburista”

L-elezzjonijiet li qed nintalbu nipparteċipaw fihom fit-8 ta’ Ġunju li ġej huma mportanti ħafna għaliex huma opportunità biex b’fiduċja qawwija mill-poplu Malti u Għawdxi, l-Gvern Laburista jkun jista’ jkompli miexi fit-triq tal-progress, fit-triq tat-titjib tal-kwalià tal-ħajja ta’ kulħadd.

Il-Partit Laburista fil-Gvern għandu track record formidabbli ta’ kif tul il-medda tas-snin saħħaħ lill-poplu Malti billi permezz tal-miżuri li ħa, dejjem kabbar il-ġid u għaraf iqassmu b’ġustizzja fost kulħadd. Kien ta’ sostenn għall-aktar sezzjoni vulnerabbli tal-poplu tagħna u tella’ lil dawk li kienu fil-bżonn ‘il fuq fl-iskaluna tal-kwalita tal-ħajja.

Gvernijiet Laburisti għandhom ukoll ir-ripetuzzjoni li dejjem żammew kelimithom mal-poplu Malti. Huwa għalhekk li elezzjoni wara l-oħra, il-poplu jibqa’ jagħti l-fiduċja tiegħu lill-Partit Laburista. F’kull elezzjoni ġenerali, l-Partit Laburista jara li jagħmel proposti li jkun jaf li jista’ jwettaq. Ħaddieħor iwiegħed bla ma jwettaq jew saħansitra jagħmel affarijiet bil-maqlub ta’ dak li jkun wiegħed.

Fl-aħħar elezzjoni ġenerali ressaqna quddiem il-poplu Malti u Għawdxi programm b’elf proposta li issa qed nibdluhom f’azzjonijiet. Ninsabu f’nofs leġislatura u diġa wettaqna mijiet ta’ proposti mill-Programm Elettorali. Mill-elezzjoni ‘l hawn diġa żidna l-pensjonijiet darbtejn, żidiet akbar  minn dik mogħtija għall-għoli tal-ħajja. Żidna ċ-childrens allowance saħansitra aktar minn dak li konna wegħdna. Introduċejna għajnuna ġdida lill-ġenituri tat-tfal li jkomplu jistudjaw wara l-ħames sena tal-iskola sekondarja. Żidna darbtejn il-Paga Minima Nazzjonali. Komplejna bl-għajnuniet lill-first time buyers u ntroduċejna l-għotja ta’ €1000 fis-sena għal għaxar snin.

Dawn kollha wegħdiet li ma qagħdniex nistennew elezzjoni ġenerali tasal biex inwettquhom. Bdejna nwettquhom mill-ewwel. U dan minkejja l-mewġ kollu li għaddiet minnu d-dinja fl-aħħar sentejn, fosthom żewġ gwerrer u żidiet bla preċedent fil-prezzijiet tal-prodotti tal-enerġija. Waqt li kien għaddej dan kollu, komplejna nkunu ta’ sostenn għall-familji Maltin meta ħallejna l-prezzijiet tal-enerġija iffriżati għal kif raħħasnihom għaxar snin ilu filwaqt li introduċejna l-iskema Stabbilta biex raħħasna xejn inqas minn 400 prodott fost l-aktar essenzjali għall-ħajja ta’ kuljum.

Dejjem bl-iskop li nkomplu ntejbu l-kwalita tal-ħajja tan-nies nidejna proġetti biex art pubblika li fuqha setgħu jingħataw għall-bini ta’ blokkok sħaħ ta’ appartamenti, jinbidlu fi spazji miftuha fil-qalba tal-ibliet u l-irħula. Ser inkomplu nwettqu l-wegħda elettorali li nagħtu aktar spazji miftuħa lill-kommunitajiet tagħna.

Bħala Gvern viċin in-nies dejjem nieħdu d-deċiżjonijiet t-tajba. Dejjem għażilna t-triq tar-responsabbiltà u komplejna nibnu fuq it-tajjeb li sar u fejn kien meħtieġ li nirranġaw għamilna dan b’sens ta’ responsabbiltà. Issa huwa ż-żmien li ntennu l-fiduċja tagħna fil-Gvern immexxi minn Robert Abela. Irridu nuru li mhux se nkunu ġwejjed quddiem min irid ikisser it-tajjeb kollu li sar mill-Gvern Laburista fl-aħħar 11-il sena. Nafu li hemm forzi tal-Oppożizzjoni li ma jistgħux iniżżluha li m’għandhomx il-poter f’idejhom u qed jagħmlu minn kollox biex iwaqqfu din il-mixja ta’ progress tal-poplu tagħna.

Għalhekk huwa importanti ħafna l-vot tat-8 ta’ Ġunju, kemm għall-Parlament Ewropew kif ukoll għall-Kunsilli Lokali. Dan huwa vot biex nagħżlu x’tip ta’ Unjoni Ewropea rridu. Għażla favur Ewropa soċjali li tinvesti aktar lin-nies li f’servizzi li jtejjbu l-livell tal-għajxien. Ewropa li tħaddan id-dimensjoni tal-Mediterran u Ewropa li ma tibqax tuża  one-size fits all fl-għażliet tajba.

L-istess fil-Kunsilli Lokali. Għandna bżonn ikomplu jkollna rappreżentanza qawwija Laburista fl-ibliet u l-irħula Maltin u Għawdxin. Il-Kunsilli Lokali jistgħu jkunu l-mezz kif iċ-ċittadini tagħna jkunu moqdijin sewwa f’dak kollu li jkun meħtieġ biex titjieb il-kwalita tal-ħajja fil-lokalitajiet tagħna. Vot b’saħħtu favur il-kandidati kollha Laburisti għall-Kunsilli Lokali jkun ifisser aktar ħidma b’risq in-nies.

F’dawn il-ftit ġimgħat li fadal sal-elezzjoni tat-8 ta’ Ġunju irridu nkomplu nisimgħu in-nies u nwasslulhom il-messaġġ tal-Partit Laburista li huwa qiegħed hemm għalihom, biex jgħinhom fejn ikun meħtieġ. Il-Partit Laburista biss huwa l-garanzija li jista’ jagħti s-saħħa lill-Maltin biex ikomplu mexjin ‘l quddiem biex kulħadd jirnexxi.

/by

Presidenza tan-nies u għan-nies

Hekk stqarret li trid li tibqa’ magħrufa l-presidenza tagħha, n-Nutara Myriam Spiteri Debono fl-ewwel diskors uffiċjali tagħha hekk kif ħadet il-ġurament tal-ħatra bħala l-11-il President tar-Repubblika ta’ Malta. Min bħali jaf mill-qrib lil Dr Spiteri Debono u jaf kemm dejjem kellha għal qalbha l-interess ta’ dawk l-aktar vulnerabbli fis-soċjeta, ma jibqagħlu l-ebda dubju li l-President il-ġdid ser jirnexxielha tilħaq dan il-għan tagħha li tul il-presidenza, tkun qrib in-nies u taħdem qatigħ favur in-nies.

Id-diskors tal-President Spiteri Debono fassal miri importanti li rridu naħdmu għalihom.

Id-diskors inawgurali tal-President Spiteri Debono juri l-importanza tal-għaqda fil-pajjiż u kemm l-appelli tagħha għall-kunsens bejn il-partiti ewlenin, partikolarment fuq il-ħtieġa ta’ aktar riformi kostituzzjonali huma appelli ġenwini mnebbħa mill-imħabba profonda tagħha lejn pajjiżna. Hija fakkret kif kull meta kien hemm djalogu serju bejn il-forzi politiċi ewlenin fil-pajjiż, b’ħidma u dedikazzjoni nstab il-kompromess bħal meta ġiet maqbula il-Kostituzzjoni tar-Repubblika u anke r-riformi ta’ l-aħħar snin fosthom dik li permezz tagħha hija nħatret bħala President wara l-vot unanimu fil-Kamra tad-Deputati.

Il-President Spiteri Debono tassew misset punt importanti meta saħħqet fuq il-ħtieġa li l-poplu jkattar il-fiduċja f’xulxin u fl-amministrazzjoni pubblika. Hija appellat lill-persuni involuti fil-politika biex jaraw li ma jkunux huma stess il-kaġun illi jnisslu apatija fost in-nies lejn il-politika. Hija wriet it-tħassib tagħha li jekk din is-sitwazzjoni mhux ser tkun indirizzata jista’ jasal iż-żmien li l-pajjiż ikun nieqes minn mexxejja minn fost il-ġenerazzjoni żagħżugħa tal-lum. Hija wriet il-fiduċja tagħha fil-ġenerazzjoni żagħżugħa u sellmet lil dawk il-politiċi żgħażagħ li jinsabu fil-Kunsilli Lokali u fil-Kamra tad-Deputati. Il-President Spiteri Debono saħqet li biex titkattar il-fiduċja, jeħtieġ li jissaħħu u l-organi u l-istituzzjonijiet tal-Istat, l-amministrazzjoni tal-ġustizzja, il-forzi taż-żamma u tal-ordni.

Kienet tassew f’waqtha l-istqarrija tal-President Spiteri Debono li l-missjoni ta’ Malta barra li hija dikjarata bħala stat newtrali fil-Kostituzzjoni tagħna, għandna wkoll il-missjoni li bħala stat, Malta trid  attivament tilħaq il-paci, is-sigurta u l-progress soċjali fost il-ġnus kollha. Hija wriet ix-xewqa tagħha li n-Nazzjonijiet Uniti tkun forza b’aktar snin fejn tidħol il-paċi għaliex ħasset li f’dan il-qasam, din l-organizazzjoni dinjija qed tkun dgħajjfa. Fi żmien meta qed nerġgħu naraw titħeġġeġ il-ġirja favur l-armamenti hija wriet il-preokkupazzjoni tagħha li l-gwerer u l-konflitti armati jistgħu biss iwasslu għall-qerda tal-umanita.

Il-messaġġ tal-President Spiteri Debono għall-integrazzjoni fejn jidħlu ħaddiema barranin fosthom kien ukoll wieħed b’saħħtu. Hija fakkret fl-iżvilupp ekonomiku li se seħħ f’pajjiżna minn meta kellna rajna f’idejna. Dan ġab bidla minn pajjiż li kien ibati b’nuqqas ta’ xogħol b’eluf ta’ nies jemigraw minn Malta, għal wieħed li qed ikollu jilqa’ fi ħdanu ħaddiema barranin ġejjin minn pajjiżi li m’għandhomx il-prosperita li qed ingawdu f’pajjiżna llum. Kien tassew sinċier l-appell tagħha biex il-Maltin mhux biss sempliċiment jittolleraw lil dawn il-barranin għaliex il-pajjiż għandu bżonnhom imma jimxu b’rispett magħhom u jifhmuhom.

Il-President Spiteri Debono fid-diskors tagħha wriet l-imħabba tagħha lejn l-edukazzjoni tat-tfal tagħna u l-ħtieġa li nrawwmu fihom l-imħabba lejn Malta pajjiżna. Ħeġġet biex is-sistema edukattiva ta’ pajjiżna tgħin lit-tfal jibdew japprezzaw aktar is-sbuħija naturali ta’ Malta u Għawdex billi jmorru fiżakment f’kull rokna tal-Gżejjer Maltin. Tixtieq tara li t-tfal Maltin minn ċkunithom ikunu qrib il-kultural u l-istorja rikka tagħna ħalli jissaħħaħ fihom l-apprezzament għall-identita tagħna bħala nazzjon.

Id-diskors tal-President Spiteri Debono fassal miri importanti li rridu naħdmu għalihom. Diskors li sar b’umilta imma li semma temi li jridu jservu bħala bażi ta’ diskussjoni wiesgħa f’pajjiżna. Minn qalbi nawgura kull suċċess f’dil-ħidma lill-President Spiteri Debono. B’kull mezz għandna nwasslu l-messaġġ favur aktar għaqda nazzjonali, ġid u prosperita u ġustizzja soċjali.

/by

Tmiem ta’ Presidenza

Grazzi President George Vella u Sinjura Vella tal-impenn tagħkom. Il-poplu Malti japprezza u jirrikonixxi ħidmietkom.

Il-festa ta’ San Girgor tigi ċċelebrata l-ewwel Erbgħa ta’ wara l-Għid. Hija festa bi tradizzjoni antika ħafna u li għandħa rabta kbira maż-Żejtun. Għall-President George Vella u s-Sinjura Miriam Vella, it-tnejn miż-Żejtun żgur li jafu sewwa din il-festa iżda din is-sena, il-festa ta’ San Girgor tfisser xi ħaġa kompletament differenti minn kull festa ta’ San Girgor tas-snin ta’ qabel.

Kellu jaħbat li l-aħħar jum tal-Presidenża tal-President Vella kellħa tinzerta din il-festa. Kumbinazzjoni kbira li President miż-Żejtun kellħa tinzerta din il-festa bħala l-aħħar waħda fit-terminu tal-presidenża tiegħu.

Lill-President Vella sirt nafu lura fis-snin disgħin meta bdejt l-attiviżmu tiegħi fi ħdan il-Partit Laburista. Kien iż-żmien li fih kien serva bħala Deputat Mexxej għall-Affarijiet tal-Parlament u bħala Deputat Prim MInistru. Dejjem kien jolqotni bil-mod kif kien iwassal il-fehmiet tiegħu speċjalment fil-ħila tad-diskorsi tiegħu. Diskorsi studjati u li kien jiżgura li jwassal il-feħmiet tiegħu anke dwar suġġetti ta’ kumplessità imma b’mod li jara li jifħmu kulħadd.

Kliemu u l-analiżi tal-mod kif kien jitratta l-affarijiet huma xhieda tal-fatt li suġġett ikun riċerkat estensivament u li huwa persuna kolt dwar diversi suġġetti u temi l-aktar fejn kienu jidħlu kwistjonijiet ta affarijiet barranin.

Fil-presidenza Vella twettqet ħidma f’diversi oqsma imma kienet wkoll faċċjata minn diversi sfidi. Sfidi marbuta ma sitwazzjonijiet politiċi f’pajjiżna kif wkoll marbuta mal-pandemija. Żgur li l-pandemija biddlet il-pjani tal-presidenza minn diversi aspetti bħalma bidlet il-prioirtajiet tas-soċjetà kollħa.

Huwa fatt li dan bl-ebda mod ma naqqas l-impenn tal-Presidenza Vella fil-ħidma li twettqet biex permezz tal-Malta Community Chest Fund tibqa’ tingħata għajnuna estensiva lil bosta persuni li jiġu fil-bżonn ta’ assistenza. Kienu bosta l-okkażjonijiet anke riċenti l-Presidnet Vella, li huwa tabib,  kien ta’ spalla anke bil-preżenza barra minn Malta ta’ pazjenti Maltin.

Mal-President Vella kelli l-opportunità li nżur il-Latvja u l-Awstralja fi żjarat uffiċjali tiegħu. Fiż-żewġ okkażjonijiet osservajt il-ħidma tiegħu biex jgħolli isem Malta u l-għarfien sħiħ tiegħu biex jissaħħu relazzjonijiet bejn pajjiżna u pajjiżi oħra kemm fl-Unjoni Ewropeja u lil hinn.

Iż-żjara fl-Awstralja kienet aktar emozzjonali partikolarment fil-laqgħat li kellna mal-kommunità Maltija fl-ibliet li żorna. Il-messaġġ li kien iwassal il-President lil ħutna Maltin kien wieħed li Malta għadha tgħożż lil uliedha li fi snin imgħoddija kellhom jitilqu lejn art imbegħda minħabba ċ-ċirkostanżi ta’ pajjiżna f’dak iż-żmien.

Nistqarr li punt li kien isemmi b’mod b’saħħtu hija l-ħtiega li fost l-emigranti u d-dixxendenti tagħħom jibqa’ jigi sostnut it-tagħlim tal-Malti. Il-lingwa Maltija hija distintiv li tagħtina identità bħala nazzjon u bħala poplu u għalħekk il-ħtieġa li l-Malti u t-tagħlim tiegħu jibqgħu preżenti fost il-Maltin barra minn xtutna.

It-tmiem ta’ Presidenza ifisser tmiem ta’ ħidma fl-għola kariga ta’ pajjiżna. Pajjiżna, li din is-sena iċċelebra 45 sena mill-Ħelsien, se jiċċelebra 20 sena minn sħubija fl-Unjoni Ewoprea, sittin sena mill-Indipendenża u ħamsin sena mill-kisba ta’ Malta Repubblika. Qabel ħamsin sena ilu, kienet għadha biss ħolma li pajjiżna ikolllu Kap tal-Istat Malti. Pajjiżna tul l-aħħar snin mexa passi kbar ‘il quddiem u din is-sena fil-ħatra tal-President il-ġdid ħaddimna għall-ewwel darba providementi tal-kostituzzjoni riżultat ta’ riformi li twettqu biex il-qafas kostituzzjonali tagħna jibqa’ jiġġedded.

Pajjiżna irid jibqa’ jħares ‘l quddiem u jibqa’ jimxi ‘l quddiem anke bl-impenn ta’ min jokkupa karigi importanti f’pajjiżna b’żelu, dehen u b’rispett sħiħ lejn Malta u l-poplu Malti.

Grazzi President George Vella u Sinjura Vella tal-impenn tagħkom. Il-poplu Malti japprezza u jirrikonixxi ħidmietkom.

/by